Dit zijn gedachten die automatisch in je hoofd opkomen. Je hebt ze vaak niet eens in de gaten. Automatische gedachten kunnen positief of negatief zijn en ze kunnen wel of niet overeenkomen met de werkelijkheid.

Je automatische reactie komt voort vanuit jouw (onbewuste) observatie van de situatie. Razendsnel resulteert deze reactie in een bepaald gevoel, zoals boosheid, verdriet, onzekerheid of blijdschap. Deze reactiepatronen zijn voor een deel aangeleerd. Ze zijn gebaseerd op eerdere ervaringen van jezelf of van jouw omgeving, zoals toen je zag hoe je collega reageerde op feedback van de leidinggevende.

Op je werk krijg je nogal heftige kritiek van een collega. Tijdens deze kritiek voel je de spanning toenemen, je hartslag gaat omhoog, je krijgt het warm en er schieten allerlei automatische gedachten door je hoofd, zoals: ‘ik heb het weer eens niet goed gedaan’, ‘ik had beter mijn best moeten doen’, ‘hoe kon ik nou zo stom zijn om deze fout te maken’. Je voelt verdriet en boosheid opkomen, maar slikt je eerste automatische reactie in. Hierdoor reageer je niet zoals je eigenlijk zou willen reageren. In plaats daarvan geef je je collega gelijk en bied je je excuses aan.
De rest van de dag blijf je over deze situatie denken. Je neemt jezelf kwalijk dat je niet zei wat je eigenlijk wilde zeggen, je gevoelens niet liet zien en niet voor jezelf opkwam…

Mindfulness kan je helpen om bepaalde patronen, in je gedachten en gedrag, te herkennen. Je wordt je bewust van herhalende, negatieve gedachten en van onaangename stressgevoelens in je lichaam. Deze negatieve gedachten en gevoelens zorgen er namelijk voor dat je (onbewust) snel van de situatie af wilt. Dat zorgt er in dit geval voor dat je uit de situatie zult stappen. Door je hier bewust van te worden, zal er ruimte ontstaan om in de toekomst op een andere manier te reageren.